F1
Praat als een pro: maak indruk met deze Formule 1-termen
Wil jij ook graag meepraten als je vrienden weer over Formule 1 beginnen? Met deze termen uit de sport kom je de volgende keer over als een echte pro!
Kijk jij Formule 1-races graag met je vrienden? Of moet je meekijken met je partner, die denkt dat jij niets van de sport weet? Onthoud dan goed de termen die we hieronder uitleggen. Roep deze zinnen op het juiste moment en check dan de verbaasde blikken van de vrienden!
01
Party mode
In Q3 gaat hij knallen met de party mode
Wanneer zeg je dit?
Ergens in het eerste half uur van de kwalificatie, op zaterdag.
Wat zeg je eigenlijk?
In het beslissende deel van de kwalificatie krijgt hij extra motorvermogen.
De (iets langere) uitleg:
De kwalificatie, de training op zaterdag waarbij de startplaatsen voor de race verdeeld worden, bestaat uit drie delen: Q1, Q2 en Q3. Het laatste deel is Q3, daarin worden de tien beste startplekken verdeeld. In Q3 kunnen de meeste teams het motorvermogen even opschroeven en deze speciale motorsetting wordt de 'party mode' genoemd. De party mode helpt coureurs dus aan een zo snel mogelijke rondetijd in Q3, het beslissende deel van de kwalificatie.
F1 Winter Testing in Barcelona Dag 1
© Getty Images
02
Debris
Max moest oppassen voor debris
Wanneer zeg je dit?
Als iemand gecrasht is en er nog wat rommel op de baan ligt.
Wat zeg je eigenlijk?
Dat Max moet opletten dat hij niet over de brokstukken van een andere auto rijdt.
De (iets langere) uitleg:
Weer zo'n Engels woord dat tot de standaard Formule 1-taal is gaan horen: debris. Op de televisie wordt geen moeite meer gedaan om dit te vertalen, het lijkt te zijn opgenomen in het woordenboek 'Formule 1 voor kenners'. Maar wat is debris nou precies? Eigenlijk kan je daar alles onder rekenen dat niet op de baan hoort, maar wel voor fikse schade aan de auto's kan zorgen. De meest voorkomende vorm van 'debris' (letterlijk vertaald: puin) zijn brokstukken van andere auto's, die bijvoorbeeld na een crash op de baan blijven liggen. Natuurlijk doen marshalls er altijd alles aan om de baan weer schoon te maken na een crash, maar een klein stukje carbon kan altijd blijven liggen. En zoiets kan grote gevolgen hebben, zoals een lekke band of een kapotte vloer. Dus: mocht er iets op de baan liggen wat er niet hoort, debris, doet Max er beter aan om daar omheen te rijden...
5 min
Dutch Road Trip
Dit is hem: de ultieme Road Trip door Nederland, Red Bull-style. Max laat Alex Albon, in stijl, de meest bijzondere plekken van het land zien.
03
Elimination zone
Wie zitten er in de elimination zone?
Wanneer zeg je dit?
Tijdens het eerste of tweede deel van de kwalificatie.
Wat zeg je eigenlijk?
Wie staan er bij de laatste vijf deze sessie?
De (iets langere) uitleg:
De kwalificatie bestaat uit drie delen; Q1, Q2 en Q3. Aan Q1 mag iedereen meedoen, na afloop van deze sessie zijn de langzaamste vijf coureurs uitgeschakeld. Tijdens dit deel van de sessie zijn de plaatsen 16 tot en met 20 dus de 'elimination zone'; wie daar aan het eind van de rit staat, is geëlimineerd. Hetzelfde geldt in Q2, het tweede deel van de kwalificatie, maar dan voor de plaatsen elf tot en met 15. In de elimination zone wil je, kortom, als coureur niet komen.
04
Undercut
Max kan hem pakken via de undercut
Wanneer zeg je dit?
In het eerste deel van de race, als Verstappen vlak achter iemand rijdt.
Wat zeg je eigenlijk?
Max kan de coureur voor hem inhalen tijdens de pitstops.
De (iets langere) uitleg:
Iedere coureur moet tijdens de race één of meerdere pitstops maken. De pitstops zijn heel belangrijk: een goede strategie kan je voorbij een concurrent helpen. Een bekende term in de Formule 1 is de 'undercut': dit houdt in dat je eerder naar de pits gaat voor nieuwe banden dan de coureur voor je. Op nieuwe banden kan je harder rijden en dus win je tijd ten opzichte van coureurs die nog geen nieuwe banden hebben. Deze tijdwinst kan ervoor zorgen dat je je concurrent even later, als hij ook een pitstop gemaakt heeft, voorbij bent.
2 min
1e ronde van Max Verstappen op het nieuwe Zandvoort Circuit
Check hier hoe Max Verstappen in 2020 zijn eerste ronde reed op het vernieuwde Zandvoort Circuit met een F1 auto.
05
DRS
Hij moet in de DRS-zone komen
Wanneer zeg je dit?
In de race, als een coureur niet ver achter iemand anders rijdt.
Wat zeg je eigenlijk?
Hij moet binnen een seconde van zijn voorganger komen.
De (iets langere) uitleg:
In de Formule 1 is er een trucje dat ervoor zorgt dat je makkelijker kan inhalen: DRS. Dit is een afkorting voor Drag Reduction System en werkt als volgt: als een coureur bij een vast meetpunt op het circuit minder dan één seconde achter een andere auto zit, klapt op het rechte stuk een deel van zijn achtervleugel open. Deze openklappende achtervleugel geeft de auto extra snelheid, omdat er minder neerwaartse druk is. Wie 'in de DRS-zone' zit, heeft door dit extra stukje topsnelheid dus een goede kans op een geslaagde inhaalactie.
Max Verstappen raast in Bahrein
© Red Bull
06
Drive through penalty
Dit moet hem een drive through penalty opleveren
Wanneer zeg je dit?
In de race, als twee auto's (bijna) met elkaar crashen.
Wat zeg je eigenlijk?
Deze coureur moet een straf aan zijn broek krijgen!
Gerelateerd
De (iets langere) uitleg:
Als een coureur tijdens de race een fout maakt, door bijvoorbeeld tegen een andere auto aan te rijden, kan de wedstrijdleiding hem een straf opleggen. Een veelvoorkomende straf is een 'drive through': dit houdt in dat de auto in een bepaald rondje door de pitsstraat moet rijden. Omdat in de pits een maximale snelheid van meestal 100 of 120 kilometer per uur geldt, kost dit veel tijd. Meestal komt dit neer op een tijdverlies van ongeveer een seconde of tien.
F1 Winter Testing in Barcelona Dag 3
© Getty Images
07
Compound
Op welk compound rijdt Max deze stint?
Wanneer zeg je dit?
Deze vraag kan je op ieder moment tijdens de race stellen
Wat zeg je eigenlijk?
Je vraagt op welk type banden Max op dit moment rijdt.
De (iets langere) uitleg:
Een 'stint' is een Formule 1-term voor een periode tussen twee pitstops. Je spreekt van de start tot de eerste bandenwissel dus van de eerste stint, na de eerste pitstop begint de tweede stint, enzovoorts. Iedere coureur moet tijdens de race verplicht op meerdere bandensoorten (compounds) rijden. Er zijn per race drie verschillende compound: zacht, medium en hard. Op zachte banden rij je het meest hard, maar deze slijten ook het snelst. Het is dus altijd belangrijk om te weten op welke band een coureur rijdt. Lees meer over Formule 1 banden.
Max Verstappen door de bocht
© Red Bull Racing
08
Outlap
Hij heeft nu een goede outlap nodig
Wanneer zeg je dit?
Als een coureur tijdens de race uit de pits komt.
Wat zeg je eigenlijk?
Dat de eerste ronde na de pitstop goed moet gaan.
De (iets langere) uitleg:
In de race is een 'outlap' vaak heel belangrijk. Na de pitstop kan je in die eerste ronde, op nieuwe banden, een groot verschil maken ten opzichte van een concurrent die is doorgereden op oudere banden. Als die vervolgens een rondje later naar de pits gaat, kan je dankzij een goede 'outlap' iemand voorbij. Oftewel, om het helemaal in F1-taal te zeggen, met een goede outlap kan je iemand inhalen via de 'undercut'. Maar eigenlijk is de outlap dus gewoon de eerste ronde na een pitstop.
09
Apex
Oei, hij mist daar de apex
Wanneer zeg je dit?
Wanneer een coureur een bocht op het circuit verkeerd neemt.
Wat zeg je eigenlijk?
Dat iemand niet de ideale lijn volgt in de bocht.
De (iets langere) uitleg:
De 'apex' (of het 'clipping point', zoals het ook wel eens genoemd wordt) is een term die je geregeld hoort tijdens Formule 1-uitzendingen. Maar wat is het precies? De 'apex' in F1 is het gedeelte van de bocht waar je het meest dicht tegen de binnenkant aan zit. Dit is ook het punt waar je de laagste snelheid hebt. Wie voorbij de apex is, kan het tempo weer opvoeren. Remt een coureur te laat voor een bocht, of stuurt hij niet helemaal goed in, dan mist hij de 'apex' en dat kost tijd. Gooi deze zin er tussendoor tijdens de race en je praat als een echte pro!
10
Snelste raceronde - paarse klok
Verstappen heeft snelste raceronde te pakken
Wanneer zeg je dit?
Wanneer het paarse klokje voor 'VER' staat.
Wat zeg je eigenlijk?
Tijdens de race zie je een paars klokje voor iemands naam staan. Dit betekent dat die coureur momenteel de snelste raceronde heeft gereden. Als de race klaar is en je nog steeds het paarse klokje voor je naam hebt, wordt het beloond met een bonuspunt.
De (iets langere) uitleg:
Vanaf 2020 krijgt de rijder die de snelste raceronde heeft gereden een bonuspunt. Het punt voor de snelste ronde wordt enkel uitgereikt als de rijder die de snelste ronde heeft gereden, zich ten tijde van de finish in de top tien bevindt. Rijdt de nummer elf de snelste raceronde, dan wordt het punt niet uitgekeerd.
11
Sector kleuren
Paars en paars, dat moet pole worden!
Wanneer zeg je dit?
Tijdens de kwalificatie, als Max bezig is aan een toprondje.
Wat zeg je eigenlijk?
Dat Max de snelste tijd heeft neergezet in de eerste twee sectoren van de baan.
De (iets langere) uitleg:
Tijdens een raceweekend wordt een Formule 1-circuit door de organisatie altijd opgedeeld in drie sectoren (intervals). Dat is voor tv-kijkers top, want je kan dan alle tussentijden bijhouden en in de gaten houden op welk deel van de baan jouw favoriet tijd goedmaakt of juist verliest. En tijdens de kwalificatie is het top om tijdens een rondje een idee te krijgen hoe goed (of slecht...) iemand bezig is. Om dat nog beter in kaart te brengen, heeft de F1-organisatie iets bedacht: kleurtjes. Als je een sectortijd neergezet hebt, kunnen er drie kleuren in beeld komen:
1) Geel → Geen goed nieuws. Dit betekent namelijk dat je in een eerder rondje sneller geweest bent in deze sector. Geel houdt dus in: geen verbetering van je persoonlijk beste sectortijd.
2) Groen → Prima nieuws. Groen betekent dat dit voor deze coureur zijn persoonlijk beste sectortijd was en dat hij op weg is om zijn eigen snelste rondetijd te verbeteren.
3) Paars → Feest! Zie je deze kleur in beeld, dan gebeuren er mooie dingen. Een paarse sectortijd betekent namelijk dat niemand anders zo snel gegaan op dit deel van het circuit. Zet je paarse sectortijden neer, dan ben je vrijwel zeker op weg naar pole-position.
12
Interval
In de F1 betekent interval het verschil in tijd tussen 2 coureurs. Er zijn 2 soorten: die tussen de leider van de wedstrijd en de rest van het veld, en tussen 2 coureurs onderling. De uitgebreide uitleg van intervals vind je hier >>
13
Porpoising
Het lijkt alsof de auto van Verstappen flink aan het stuiteren is, maar het is de porpoising.
Wanneer zeg je dit?
Wanneer het lijkt alsof de auto's aan het stuiteren zijn.
Wat zeg je eigenlijk?
Dat de auto van de coureur op en neer beweegt.
De (iets langere) uitleg:
De nieuwe F1 auto's zijn zogeheten 'ground effect' auto's. De vloer van de auto fungeert hierbij eigenlijk als een soort vleugel. De hele auto neemt daardoor een soort vleugel vorm aan. Dat zorgt ervoor dat de auto naar beneden wordt gezogen door de downforce. Als gevolg van de auto die zo dicht op de grond zit, bouwt de downforce zich heel snel op, tot de onderkant van de auto het asfalt raakt en alle downforce opeens weg is. De auto lanceert zich gelijk terug omhoog. Dit blijft zich dan herhalen. De auto 'veert' als het ware over het circuit heen. Dit noemt men porpoising in F1 en kan er soms erg heftig uitzien.
14
Long Run
Hij gaat voor een long run om te kijken waar ze zitten qua racepace.
Wanneer zeg je dit?
Tijdens de vrije trainingen.
Wat zeg je eigenlijk?
Dat een coureur meerdere rondes achter elkaar rijdt zonder te pitten.
De (iets langere) uitleg:
Dit zijn een reeks van rondes die door de coureurs achter elkaar op een volle tank rijden. Gemiddeld zijn dit er zo'n 10 tot 15.
15
DNF
Max viel in de eerste ronde al uit, daarom heeft hij een DNF.
Wanneer zeg je dit?
Wanneer een coureur de race niet heeft kunnen uitrijden.
Wat zeg je eigenlijk?
Dat een coureur de race niet heeft gefinisht.
De (iets langere) uitleg:
DNF is een afkorting voor "Did not finish.'' Als je DNF in een zin gebruikt, betekent het dat een coureur de race niet heeft kunnen uitrijden. Dit kan allerlei redenen hebben, van motorpech tot een botsing met een andere coureur.
16
Flatspot
Zie je die flatspot? Hij kan de race niet uitrijden op de eerste plek als hij daardoor moet gaan pitten.
Wanneer zeg je dit?
Dit zeg je wanneer een band erg gesleten is op een specifiek gedeelte.
Wat zeg je eigenlijk?
Je zegt dat de band of banden van de coureur kapot zijn op een bepaald deel.
De (iets langere) uitleg:
Een flat spot geeft aan dat de band van de raceauto op één plaats sterk is afgesleten. Dit komt voor als de coureur opeens heel hard moet remmen of spint. Dit vermindert vooral de grip van de banden waardoor de coureur vaak al heel snel een pitstop moet maken voor een nieuw setje banden, zodat hij weer gewoon verder kan.
17
Throttle
Ze gaan full throttle over het lange rechte stuk!
Wanneer zeg je dit?
Als de coureurs al hun power kunnen gebruiken.
Wat zeg je eigenlijk?
Dat de auto's van de coureurs op hun volle vermogen rijden.
De (iets langere) uitleg:
Een throttle is eigenlijk een gasklep, wat een hydraulisch bediend mechanisme is dat wordt gebruikt om de inlaatgassen naar de motor te verhogen of te verlagen. Als de throttle open staat komt er lucht in het motorblok. Wanneer de gasklep gesloten is, komt er geen lucht in de motor en wordt het verbrandingsproces tijdelijk onderbroken. De throttle wordt via het gaspedaal bediend. De throttle zorgt ervoor dat de auto's op hun volle vermogen kunnen rijden.
18
In lap
Hij heeft overduidelijk een perfecte rondetijd gereden en gaat nu voor zijn in lap.
Wanneer zeg je dit?
Wanneer de coureur een goede rondetijd heeft gezet tijdens de kwalificatie en daarna weer langzaam de pits in rijdt.
Wat zeg je eigenlijk?
Je zegt dat de coureur het rustiger aan gaat doen dan in zijn vorige ronde.
De (iets langere) uitleg:
Tijdens de hot lap rijdt de coureur op zijn kwalificatie limiet voor een zo goed mogelijk startpositie tijdens de race. Als hij deze heeft gereden komt direct daarna zijn in lap waarin hij terug komt in de pits. In deze ronde rijdt de coureur wat langzamer om de remmen af te laten koelen en niet te veel schade aan zijn banden aan te brengen.
19
Banker lap
Tijdens z'n banker lap gaat hij nog echt niet voor een fastest lap hoor.
Wanneer zeg je dit?
Dit zeg je wanneer een coureur voor het eerst op de baan komt tijdens de qualifyings.
Wat zeg je eigenlijk?
Een banker lap is je eerste getimede ronde tijdens een kwalificatie sessie.
De (iets langere) uitleg:
De banker lap is de eerst getimede ronde van een kwalificatie sessie en is dus niet bedoeld om super hard mee te gaan. Coureurs gebruiken deze ronde om grip en feeling te krijgen en niet om al voor pole position mee te gaan.
20
Gridstraf
Dit is al zijn vierde motorwissel van het seizoen, dat wordt een gridstraf
Wanneer zeg je dit?
Als een coureur een straf krijgt die de startpositie beïnvloedt.
Wat zeg je eigenlijk?
Dat een coureur verder naar achteren moet starten vanwege een straf.
Meer over gridstraffen vind je hier:
De (iets langere) uitleg:
Coureurs doen er in de kwalificatie alles aan om een snelle tijd te noteren. Hoe harder je rijdt, des te beter de startpositie. Een gridstraf kan je harde werk in een oogwenk ongedaan maken. Als een coureur een gridstraf krijgt, moet deze 5, 10 of 15 plaatsen lager beginnen dan de behaalde positie in de kwalificatie. In het ergste geval is het een automatische start achteraan het veld. Gridstraffen worden om verschillende redenen uitgedeeld, bijvoorbeeld wegens onsportief gedrag of het wisselen van een onderdeel aan de krachtbron of versnellingsbak na het overschrijden van het maximaal toegewezen aantal componenten.
21
Onderstuur
Max heeft last van onderstuur, daardoor verliest hij tijd
Wanneer zeg je dit?
Als de auto minder stuurt dan de coureur zou willen.
Wat zeg je eigenlijk?
De auto van Max reageert niet voldoende op zijn stuurbewegingen, waardoor zijn rondetijd langzamer is dan optimaal.
De (iets langere) uitleg:
Onderstuur is het tegenovergestelde van overstuur. Het staat ook wel bekend als ‘push’, omdat de auto niet luistert naar de acties van de bestuurder en naar de buitenkant van de bocht drukt. Het gebrek aan controle over de sturende wielen is allesbehalve prettig. Hoeveel je ook stuurt, je krijgt het gevoel alsof de auto rechtdoor probeer te gaan. De meeste coureurs zijn daarom geen fan van onderstuur. Er zijn verschillende oorzaken voor onderstuur: denk bijvoorbeeld aan de afstelling van de auto, of het te hard inrijden van de bocht.
22
Overstuur
Wat een overstuur heeft Max daar, het is een wonder dat hij zijn auto op de baan houdt!
Wanneer zeg je dit?
Als de auto meer stuurt dan de coureur zou willen.
Wat zeg je eigenlijk?
De achterkant van Max’ auto maakt een flinke zwaai, maar hij weet de boel onder controle te houden.
De (iets langere) uitleg:
Overstuur is het tegenovergestelde van onderstuur. Je kent het misschien wel in de vorm van een ‘drift’ of ‘powerslide’. Het ziet er spectaculair uit, maar het resulteert in tijdverlies en kan bovendien dramatische gevolgen hebben in het geval van een crash. Desondanks hebben de meeste coureurs liever overstuur dan onderstuur, omdat je er doorgaans beter mee overweg kunt. Razendsnel reactievermogen is dan wel een vereiste.
23
Paddock
Max loopt door de paddock richting de garage van Red Bull Racing
Wanneer zeg je dit?
Als de coureur niet in de auto zit.
Wat zeg je eigenlijk?
Max loopt door het terrein gelegen in het midden van het circuit, op weg naar de garage van zijn team.
De (iets langere) uitleg:
De ‘paddock’ is een term die oorspronkelijk gebruikt wordt om een afgesloten gebied aan te duiden waar paarden staan. Vertaald naar autosport begrippen is de paddock de plek waar alleen coureurs, teams, personeel, media, vips en andere gasten mogen komen. In dit zogeheten ‘rennerskwartier’ vind je tevens de spullen van de teams die nodig zijn tijdens een Grand Prix-weekend. Denk aan motorhomes, vrachtwagens en hospitality suites.
24
Roll bar
Wat een akelige crash, hij gaat over de kop! Gelukkig heeft de roll bar zijn hoofd beschermd.
Wanneer zeg je dit?
Als de auto ondersteboven raakt en de coureur in gevaar lijkt te zijn.
Wat zeg je eigenlijk?
De constructie bovenop de auto heeft zijn werk gedaan en de coureur mogelijk letsel bespaard.
De (iets langere) uitleg:
De roll bar (of ‘roll hoop’/’roll structure’) is een cruciaal onderdeel van een F1-auto. Het is het hoogste punt van de koets. De roll bar zit vlak naast het hoofd van de coureur, ter bescherming van datzelfde hoofd. Het is in het verleden vaak genoeg gebeurd dat een auto ondersteboven terechtkomt en de constructie het begeeft, met alle gevolgen van dien. De laatste decennia is er gelukkig veel vooruitgang geboekt op het gebied van veiligheid, en daarmee de stevigheid van de roll bar.
25
Startgrid
De coureurs rollen naar de startgrid, bijna is het zover.
Wanneer zeg je dit?
Als de race op het punt staat te beginnen.
Wat zeg je eigenlijk?
De coureurs rijden naar de plek waar ze zich moeten opstellen voor het begin van de wedstrijd.
De (iets langere) uitleg:
De startgrid is de plaats waar iedere race begint. Hier stellen de coureurs zich op voor de start van de race. Om het overzichtelijk te houden is de startgrid met witte en gele markeringen op het asfalt geverfd. De coureurs kunnen zo zien waar ze moeten gaan staan. Als alle twintig coureurs eenmaal op hun plaats staan, kan de startprocedure worden ingezet en duurt het niet lang voordat de rode lichten zullen doven.
26
Track limits
Dat is al zijn tweede waarschuwing voor track limits, de volgende keer krijgt hij een penalty.
Wanneer zeg je dit?
Als een coureur niet binnen de lijnen blijft rijden.
Wat zeg je eigenlijk?
De coureur is al twee keer buiten de grens van de baan gekomen, bij een derde overtreding kan die daarvoor een straf krijgen.
De (iets langere) uitleg:
Je kunt ‘track limits’ vrij losjes vertalen vanuit het Engels naar ‘grenzen van het circuit’. De genadeloze witte markeringen langs de baan duiden de plek aan waar coureurs mogen rijden. Gaan ze die lijn voorbij, dan kan dit bijvoorbeeld een tijdstraf als gevolg hebben.
