Serbest solo tırmanış, dünyanın en cesaret gerektiren sporlarının başında geliyor. Korkutucu uçurumlara tırmanma sanatı olarak da adlandırabileceğimiz bu sporda eller ve ayaklar dışında hiçbir güvenceniz yok.
Ocak 2015'te Amerikalı iki kaya tırmanışçısı Tommy Caldwell ve Kevin Jorgeson'ın Kaliforniya'da Yosemite Ulusal Parkı'nda yer alan ve tırmanmanın imkansız bulunduğu Dawn Wall'a tırmanmaları, Red Bull Media House yapımı The Dawn Wall belgeseline de hayat verdi. Şimdilerde Netflix'te yayında olan bu belgeselden hareketle tarihin en şaşırtıcı ve önemli tırmanışlarını serbest solo tırmanışçısı ve tarihçi Austin Howell’in yardımıyla sıraladık.
Freerider on El Capitan
- Yer: Yosemite, ABD
- Tırmanan: Alex Honnold
- Yıl: 2017
Dünya, 31 yaşındaki serbest solo tırmanışçısı Alex Honnold’un sadece elleri, ayakkabıları ve tebeşir çantası ile üç bin feet granit duvara tırmandığına şahit oldu. Bu tırmanış sonrası Alex, 5:13a rotasının en zoru olduğunu ama muhteşem hissettirdiğini söyledi. Bunu nasıl becerdiği sorulunca ise "Her zaman yaptığımı bu sefer ip kullanmadan yaptım!" cevabını verdi.
Widow's Tears
- Yer: Yosemite, ABD
- Tırmanan: Vitaliy Musiyenko
- Yıl: 2016
Bu 1000 metrelik yüksek buz tırmanışı çok sık rastlayabileceğimiz bir şey değil. 2016 yılının ilk gününde, Vitaliy bu tırmanışı tek başına gerçekleştirdi. Hatta daha sonradan “İstediğim tek şey rotayı tırmanmaktı. Eğer benimle ip kullanarak tırmanan bir ekip görseydim muhtemelen onlara katılırdım" dedi. Fakat kimse yoktu, Vitaliy de tek başına tırmandı.
Cnoc na Mara
- Yer: Donegal, İrlanda
- Tırmanan: Iain Miller
- Yıl: 2016
İrlanda denizinden 325 feet yüksekteki Cnoc na Mara bir hayli tırmanış gerektiriyor. Tırmanmaya başlamak için öncelikle denizde kürek çekmeniz de lazım. Iain Miller serbest solo tırmanışından sonra “Bu tırmanışa mental olarak hazırlanmam tam 10 yıl aldı," diyerek zihnen hazır olmanın önemine değinmişti.
Chiaro di Luna
- Yer: Fitzroy Massif, Patagonia, Arjantin
- Tırmanan: Brette Harrington
- Yıl: 2016
23 yaşındaki Kaliforniyalı Brette Harrington, 5.11a olarak sınıflandırılan 2500 metrelik rotada serbest solo tırmanan ilk kişi. “Bu deneyimi her gün yaşamak istemem," diyor Harrington.
Bunun en havalı serbest solo tırmanışlarından biri olduğu kabul edilmeli. Çünkü Patagonya’daki büyük dağlarda yapılan birkaç serbest solo tırmanıştan biri.
Cayan Tower
- Yer: Dubai, BAE
- Tırmanan: Alain Robert
- Yıl: 2015
Alain “Spiderman” Robert bir şehirde gerçekleşen en yüksek serbest solo tırmanışa imza attı. Yalnızca bir buçuk saatte 75 katlı binaya tırmanan Alan, küçük kayalara tırmanmaya 25 yaşında başlamış. Alain aynı zamanda 8b serbest solo tırmanışı da La nuit du Lezard’da gerçekleştirdi. CV’sinde Sears Tower, Londra’daki Shard, The Petronas Towers ve Burj Khalifa’ya tırmanışları da yer alıyor.
Alain’ın yaptığı oldukça ilginç bir sanat ve onun '90’lı yıllardaki en güçlü serbest solo tırmanışçısı olduğu bir gerçek.
Eiger North Face
- Yer: İsviçre
- Tırmanan: Ueli Steck ve Dean Potter
- Yıl: 2008
Avrupa’nın en zor tırmanışlarından biri olan kireçtaşı ve buz duvarı, bugün ikisi de aramızda olmayan efsaneler tarafından gerçekleştirildi. Hız tırmanıcısı Ueli Steck Heckmair, üç günlük Hekmair Rotası’nı oluşturdu. Bu sırada Dean Potter, paraşüt taşıyarak solo base tırmanış (paraşütlü solo) gerçekleştirdi. Potter bir paraşüte sahip olmanın çok daha avantajlı olduğunu “Serbest soloda eğer kaya ile bağlantın koparsa her şey bitti demektir,” diyerek açıkladı.
İkisi de oldukça farklı tarzlara sahipti. Steck buzda kramponlarla tırmandı, Potter ise kuru kayada, yaz sıcağında tepeye çıktı. Bu serbest solo tırmanışın ne kadar kişisel olduğunu kanıtlıyor.
Via Attraverso il Pesce
- Yer: Marmolada, Dolomites, İtalya
- Tırmanan: Hansjörg Auer
- Yıl: 2007
2,800 feet tırmanışı adını rotanın bir balığa benzemesinden alır. En zor serbest solo tırmanışlarından biri olan rotayı Hansjörg Auer üç saatten az bir sürede tamamladı. Daha sonra bu tecrübeyi “Ne başardığımı anlamam için birkaç günün geçmesi gerekti. Zirveye çıktığımda kendimi boşlukta, hayal edilemez derecede şanslı hissederken buldum,” diyerek özetledi Auer.
Kommunist
- Yer: Schleierwasserfall, Wilder Kaiser, Tyrol, Avusturya
- Tırmanan: Alexander Huber
- Yıl: 2004
Alexander Huber, 5.14a dereceli tırmanışı ile serbest solo tırmanışın çıtasını yükseltti. Korumasız bir şekilde alıştırmalar yapan ve tamamen güvende olduğuna emin olduktan sonra tırmanışı gerçekleştiren Huber, “Düşmeyeceğime ikna oldum ama asla yüzde yüz emin olamıyorsun. Bu da dağcılık ve tırmanış sporunu özüdür,” diyor.
Bear's Reach
- Yer: Lover's Leap, Tahoe Gölü, Kaliforniya, ABD
- Tırmanan: Dan Osman
- Yıl: 1997
'90’lı yıllara damgasını vuran Dan Osman, iki eliyle, dört dakika yirmi beş saniyede bu tırmanışı gerçekleştirdi. “Ayı’nın uzanışı” anlamına gelen rotadaki bu başarıyı Dan Osman günde 4 kere tırmanarak elde etmiş. Her seferinde de aşağı daha hızlı inmeye çalışmış.
Bu kesinlikle harikaydı! '90’lı yıllarda kimse böyle bir şeyi aklından bile geçirmezdi. Söylentiye göre, Dan Osman lokal bir barda bu tırmanışın asla altı saatten daha az bir sürede yapılamayacağını duyduktan sonra altı dakikadan daha kısa bir sürede tırmanabileceğini söyleyip, harekete geçmişti.
Separate Reality
- Yer: Yosemite, Kalifroniya, ABD
- Tırmanan: Wolfgang Gullich
- Yıl: 1986
Bu tırmanış, çıkıntılarıyla ünlü bir yarık olan yerde yapıldı. Merced Nehri’nin 500 metre yukarısında, tehlikeli bir şekilde duran rotanın ilk serbest solo tırmananı Wolfgang Gullich’ti. Fakat gerçek bir “kupa tırmanışı” olan rota Heinz Zak, Dean Potter ve Alex Honnold tarafından da tamamlandı. Zirveye çıktığı zaman Gullich, “Birden hayatımla kumar oynamadığımı, özel bir tehlike olmadığını anladım. Bize hayatın değerini öğreten ölüm düşüncesidir,” dedi.